In de oproep van de Nederlandse overheid om binnen enkele jaren aardgasloos te wonen klonk al vrij snel de term warmtepomp. Maar aan het vervangen van de traditionele cv-ketel voor zo’n duurzame installatie, bleek al snel een fiks prijskaartje te hangen.
De stap van een adieu richting de cv-ketel en een hallo richting warmtepomp is dan ook een grote, zeker als je bekijkt welke manieren er zijn om thuis te besparen op je gasverbruik mét behoud van de cv-ketel. Die lopen uiteen van simpele en kosteloze handigheidjes tot kleine ingrepen aan je woning van een paar duizend euro.
Bovendien zijn er enkele alternatieven voor de warmtepomp die je al dan niet met je buurt kunt oppakken.
Maar de grote vraag is: waar begin je? Business Insider zet 5 stappen op een rij die je kunt nemen voordat je daadwerkelijk je cv-ketel de deur uit doet.
1. Isoleren en besparen
Van alle maatregelen om minder gas te verbruiken is besparen de makkelijkste en goedkoopste. Een paar eenvoudige voorbeelden: zet de verwarming een graad lager dan je gewend bent. Is het ’s avonds op de bank nog fris, sla een deken om je heen. Maar ook: ontlucht de radiatoren, vervang de douchekop voor een waterbesparende variant en sluit alle tussendeuren.
Een gemiddeld huishouden in Nederland verbruikt 1.500 kubieke met gas per jaar. Door de verwarming een graad lager te zetten bespaar je zo'n 80 euro per jaar, een waterbesparende douchekop scheelt je 45 euro.
De volgende stap is isoleren.
Afhankelijk van het type woning kost het isoleren van dak, vloer of spouwmuur tussen de 800 en 8.000 euro, weet de Consumentenbond. Zo kost het isoleren van een vloer in een tussenwoning zo'n 1.400 euro (met een jaarlijkse besparing van zo'n 160 euro), bij een vrijstaande woning kost het isoleren gemiddeld 2.800 euro en is de besparing zo'n 320 euro.
Denk bij isolatiemaatregelen ook aan beter glas (minimaal dubbel glas) en aan tochtstrips. Want uit elk kiertje ontsnapt warmte. Milieu Centraal geeft ook de optie van de inductiekookplaat (op stroom) in plaats van het gaskookstel.
Tip: zorg niet alleen voor goede isolatie, maar ook voor ventilatie. Hoewel je daarmee wat warmte kunt verliezen is ventilatie voor de gezondheid van de bewoners wel vitaal.
2. Type woning
Van alle bovenstaande maatregelen en andere besparingen op je gasverbruik geldt dat je als eigenaar van een huis alle vrijheid hebt om te doen en laten wat je wil. Het huis is van jou en zolang de geldende regels het toelaten kun je aan de slag met je groene missie.
Voor koopwoningen geldt ook: hoe ouder het huis, hoe meer er doorgaans te klussen valt. Oudere huizen zijn vaak minder goed geïsoleerd, of zelfs amper. Bij huizen gebouwd vanaf 2000 zijn zaken als dak-, gevel- en vloerisolatie en dubbel glas standaard goed geregeld. Al worden de eisen wel steeds strenger.
Eigenaren van een appartement kunnen in hun woning eigenhandig aan de slag, maar aan de buitenkant is overleg met de Vereniging van Eigenaren nodig, want buitenmuren, kozijnen en de vloer van de benedenverdieping zijn vaak in eigendom van de VvE.
Voor VvE's is een subsidie beschikbaar. Een VvE moet dan minstens twee soorten van isolatie toepassen. De subsidie is ongeveer 20 procent van de kosten. Verder is er voor VvE's een bonus als het gebouw extra wordt geïsoleerd; 4.000 per appartement. Het Energiebespaarfonds heeft ook nog eens gunstige leningen voor VvE's die aan de slag willen.
Huurders
Als huurder heb je minder te kiezen, zeker als het aankomt op isolatie en andere ingrepen in je woning. Je kunt de verwarming lager zetten, een zuinigere douchekop aanschaffen en kieren aanpakken, maar voor het echte kluswerk zul je moeten overleggen met je huurbaas.
Let wel: een beter geïsoleerd huurhuis scheelt je jaarlijks op je energienota, maar er worden ook meer huurpunten aan toegekend. De huurbaas mag na de werkzaamheden dus een hogere huur vragen.
Huur je bij een woningcorporatie, dan is overleg met je huurbaas wellicht wat moeilijker, puur vanwege de grootte van de organisatie. Al kun je het gesprek altijd aangaan. Wie weet waar je komt.
Woningcorporaties zijn op verschillende plekken al bezig om (delen) van hun woningvoorraad beter te isoleren, al gaf twee derde van de organisaties begin dit jaar in een enquête van CorporatieNL aan betaalbaarheid van de woningen belangrijker te vinden dan duurzaamheid.
3. Pak ik het alleen aan of met de buurt?
Ga je lekker solo, dan heb je alle vrijheid. Aan de andere kant betaal je ook alles zelf. Een andere optie is om met de buurt te kijken hoe de wijk als geheel duurzamer kan.
Het is wel een traject van de lange adem, schetst Milieudefensie in een heuse toolkit, Jouw wijk zonder gas. Het zevenstappenplan begint met '1. Verzamel een groepje enthousiastelingen', '2. Informeer naar de plannen voor de wijk' en eindigt uiteindelijk met '7. Blijf zichtbaar in de buurt en deel je successen'.
'Ga koffie drinken met sleutelfiguren uit jouw wijk: de dragende krachten achter de buurtvereniging, het buurthuis, de huurdersvereniging, de sportclub. Vraag wat ze vinden van ‘Wonen zonder gas’ en breng in kaart wat de stemming in de buurt is', adviseert Milieudefensie.
De samenwerking kan bijvoorbeeld leiden tot een zonnepanelenveld(je) voor de hele wijk zonder daarvoor de daken van huizen te gebruiken, een warmtenet of een aandeel in grote windprojecten met een lokale energiecorporatie.
Een concrete regeling voor een gezamenlijke aanpak van besparing op het gasverbruik is PostCodeRoos, een financieringsmogelijkheid om gezamenlijk zonne-energie op te wekken, zonder dat de zonnepanelen op het eigen dak hoeven te liggen.
De regeling geeft vijftien jaar vrijstelling van energiebelasting over de zonne- of windenergie die deelnemers in een project samen opwekken.
'Deelnemers richten samen een coöperatie op (...) en investeren samen in een zonnedak door het kopen van zonparticipaties. Deze participaties geven jaarlijks recht op de opbrengst van één zonnepaneel. De panelen in het project zijn eigendom van de gezamenlijke coöperatie', aldus de projectwebsite.
4. Alternatief: cv-ketels op elektriciteit
Een manier om snel een forse stap terug te doen in het aardgasverbruik is het vervangen van je aardgasgestookte cv-ketel voor een elektrische cv-ketel. Maar dit doe je voorlopig alleen uit barmhartigheid voor het door aardbevingen getroffen Groningen.
Groothandel Inoxcon rekent voor dat een elektrische cv-ketel op jaarbasis 2,4 keer duurder is dan een op aardgas gestookte ketel. De rekensom van het bedrijf is als volgt:
Het gemiddelde bedrijf van 1.500 kubieke meter gas staat gelijk aan 11.850 kilowattuur (de eenheid waarin elektrische energie wordt uitgedrukt). 1.500 kuub gas komt neer op jaarlijks 945 euro aan gaskosten (bij een gasprijs van 63 cent per kuub). Bij een elektrische cv-ketel zou je bij hetzelfde gebruik 11.850 kWh x 20 cent = 2.370 euro per jaar kwijt zijn. Daarbovenop komt het verbruik aan stroom van een gemiddeld huishouden: 4.800 kWh (voor de elektrische apparaten).
'Het bijzondere is dat hoe slechter de cv-ketel werkt, hoe beter een elektrische ketel werkt', schrijft deskundige en adviseur Lars Boelen. 'Maar zelfs in het slechtste geval is elektrisch verwarmen nog duurder dan op gas stoken.'
5. Alternatief: warmtepomp
Wie kiest voor de warmtepomp neemt eigenlijk al afscheid van de cv-ketel, tenzij je kiest voor de hybride warmtepomp die samenwerkt met je cv-ketel.
Warmtepompen - en in die lijn ook zonneboilers - zijn ook niet voor iedereen weggelegd. Vanwege de kosten, maar nu ook nog vanwege de ruimte die de installaties in beslag nemen.
Bovendien ben je er niet alleen met het installeren van de warmtepomp. “Voor alle warmtepompen geldt dat je liever geen normale radiatoren in je woning hebt”, weet Susanne van Suylekom van hierverwarmt.nl. Doorgaans wordt geadviseerd om toch zeker vloerverwarming te hebben, wil je je warmtepomp goed laten renderen.
Van Suylekom: "Bij volledige warmtepompen zul je zelfs hele efficiënte radiatoren met een waanzinnig vermogen moeten hebben, voordat jouw warmtepomp een succes wordt."